ए ! हजुर नमस्कार
म नारथुङे...
र,
उनी नुरहालिजा ।
सायद यहाँलाई भ्रम पर्न सक्छ
कि, कवितामा सधैं सधैं
पहिचान भनेर चिच्याईरहने
त्यो अन्धजातिवादी कवि
एउटी पराई केटीसँग
दुतावासमा ?
हो,
जात, भाषा, धर्म, संस्कृति नमिल्ने
र,
राष्ट्रियताको सीमारेखाले अलग बनाएको
एउटी पराई केटीसँग
सम्बन्धको वैधानिक प्रमाणपत्र माग्न
उपस्थित भएको छु आज ।
लाग्ला,
नारथुङे फेरियो
या,
पागल बन्यो प्रेममा ?
अपितु,
म उही नारथुङे
हिजो जे थिएँ
उस्तै छु आज
र,
उस्तै रहने छु
भोली पनि ।
भ्रम,
दुविधा,
अन्तरविरोध,
अन्यौल
अरे कवि ज्यू
यो के नाटक ?
सायद हजुर यहि भन्न चाहनु हुँदैछ,
एक छिन महासय !
पहिला मै कुरो टुङ्ग्याउँछु ।
यी पराई केटीको हात समाएर
हजुरको अगाडि उभिरहँदा म
जरुर,
घृणाको पात्र बनिरहेको छु अहिले ।
किनकी,
आफ्नो जातभन्दा,
धर्मभन्दा,
रङ्गभन्दा,
भाषाभन्दा,
संस्कृतिभन्दा,
र,
राष्ट्रियताभन्दा परकाहरु
सबै पराई नै हुन्छन्
र, पराई
कहिल्यै आफ्ना हुँदैनन्
पराईको जात,
पराईको धर्म,
पराईको भाषा,
पराईको संस्कृति,
पराईको भेषभूषा
पराईको लवाईखुवाई
पराईको चालचलन,
पराईको मनोविज्ञान,
पराईको अधिकार,
सबै–सबै
कि सानो हुन्छ
कि त गलत
त्यसैले त शक्तिमा रहेकाहरुले
रातारात सम्राट घोषणा गर्छन् आफैलाई ।
के मेरो देश त्यस्तो छैन ?
जहाँ सयभन्दा बढी जात
त्योभन्दा धेरै भाषा
आधा दर्जन बढि धर्म
धेरै–धेरै संस्कृति
धेरै–धेरै भेषभूषा
धेरै–धेरै चालचलन
धेरै–धेरै मनोविज्ञान
धेरै–धेरै आनिबानी
खै कता हरायो ?
राष्ट्रको क्यानभासमा त देखिन्न नी ?
हजुर,
अरुलाई पैतालले कुल्चिएर
एउटालाई मात्र थाप्लोमा चढाउँदा राज्यले
घर भित्रै शरणार्थी भएको छ—
घेरै बोली,
धेरै धर्म,
धेरै संस्कृति,
धेरै भेष–भूषा
धेरै रहनसहन
धेरै सभ्यता,
धेरै इतिहास,
धेरै मनोविज्ञान
...मात्र शरणार्थी ।
आफ्नै देशमा शरणार्थी भएको मान्छेले
कसरी गाउँन सक्छ राष्ट्रको महिमा ?
‘अरे ! यो त राष्ट्रियता विरोधी आवाज’—
आरोप यसरी पनि लाग्न सक्छ ।
परन्तु,
राज्यको नजरमा
जबसम्म समान हुँदैनन् नागरिकहरु
तबसम्म खोक्रो हुन्छ राष्ट्रियता
र,
सबैको पहिचान नस्विकारेसम्म राज्यले
केवल समानताको नारा
देखाउने दाँत मात्र हुन्छ हात्तिको
त्यसैले त भनिरहेको छु, पटकपटक
पहिचान—जिन्दाबाद ।
अर्को कुरा
आधुनिक नेपाल बन्नुभन्दा
हजारौं बर्ष अगाडिबाट
अस्थित्वमा रहेको नामलाई मेटेर
कथित नामहरुलाई स्थापित गर्नु
पहिचान पूर्ण रुपमा मेट्नु हो हजुर ।
र,
अन्तिम पटक म यति भन्दैछु
कि,
जहाँ स्थापित हुन्छ सबैको पहिचान
त्यहाँ कायम हुन्छ समानता
बढ्छ प्रेम,
छोटिन्छ दुरी,
मेटिन्छ खत,
भुलिन्छ विगत
र,
वर्तमानमा सबै सबै
नुरहालिजा र म जस्तै
बाँधिन्छौं केवल मायामा
महामहिम ज्यू !
अब बोल्ने पालो हजुरको
के उनी नेपाल की बुहारी बन्न सक्लिन् ?
कि, कवितामा सधैं सधैं
पहिचान भनेर चिच्याईरहने
त्यो अन्धजातिवादी कवि
एउटी पराई केटीसँग
दुतावासमा ?
हो,
जात, भाषा, धर्म, संस्कृति नमिल्ने
र,
राष्ट्रियताको सीमारेखाले अलग बनाएको
एउटी पराई केटीसँग
सम्बन्धको वैधानिक प्रमाणपत्र माग्न
उपस्थित भएको छु आज ।
लाग्ला,
नारथुङे फेरियो
या,
पागल बन्यो प्रेममा ?
अपितु,
म उही नारथुङे
हिजो जे थिएँ
उस्तै छु आज
र,
उस्तै रहने छु
भोली पनि ।
भ्रम,
दुविधा,
अन्तरविरोध,
अन्यौल
अरे कवि ज्यू
यो के नाटक ?
सायद हजुर यहि भन्न चाहनु हुँदैछ,
एक छिन महासय !
पहिला मै कुरो टुङ्ग्याउँछु ।
यी पराई केटीको हात समाएर
हजुरको अगाडि उभिरहँदा म
जरुर,
घृणाको पात्र बनिरहेको छु अहिले ।
किनकी,
आफ्नो जातभन्दा,
धर्मभन्दा,
रङ्गभन्दा,
भाषाभन्दा,
संस्कृतिभन्दा,
र,
राष्ट्रियताभन्दा परकाहरु
सबै पराई नै हुन्छन्
र, पराई
कहिल्यै आफ्ना हुँदैनन्
पराईको जात,
पराईको धर्म,
पराईको भाषा,
पराईको संस्कृति,
पराईको भेषभूषा
पराईको लवाईखुवाई
पराईको चालचलन,
पराईको मनोविज्ञान,
पराईको अधिकार,
सबै–सबै
कि सानो हुन्छ
कि त गलत
त्यसैले त शक्तिमा रहेकाहरुले
रातारात सम्राट घोषणा गर्छन् आफैलाई ।
के मेरो देश त्यस्तो छैन ?
जहाँ सयभन्दा बढी जात
त्योभन्दा धेरै भाषा
आधा दर्जन बढि धर्म
धेरै–धेरै संस्कृति
धेरै–धेरै भेषभूषा
धेरै–धेरै चालचलन
धेरै–धेरै मनोविज्ञान
धेरै–धेरै आनिबानी
खै कता हरायो ?
राष्ट्रको क्यानभासमा त देखिन्न नी ?
हजुर,
अरुलाई पैतालले कुल्चिएर
एउटालाई मात्र थाप्लोमा चढाउँदा राज्यले
घर भित्रै शरणार्थी भएको छ—
घेरै बोली,
धेरै धर्म,
धेरै संस्कृति,
धेरै भेष–भूषा
धेरै रहनसहन
धेरै सभ्यता,
धेरै इतिहास,
धेरै मनोविज्ञान
...मात्र शरणार्थी ।
आफ्नै देशमा शरणार्थी भएको मान्छेले
कसरी गाउँन सक्छ राष्ट्रको महिमा ?
‘अरे ! यो त राष्ट्रियता विरोधी आवाज’—
आरोप यसरी पनि लाग्न सक्छ ।
परन्तु,
राज्यको नजरमा
जबसम्म समान हुँदैनन् नागरिकहरु
तबसम्म खोक्रो हुन्छ राष्ट्रियता
र,
सबैको पहिचान नस्विकारेसम्म राज्यले
केवल समानताको नारा
देखाउने दाँत मात्र हुन्छ हात्तिको
त्यसैले त भनिरहेको छु, पटकपटक
पहिचान—जिन्दाबाद ।
अर्को कुरा
आधुनिक नेपाल बन्नुभन्दा
हजारौं बर्ष अगाडिबाट
अस्थित्वमा रहेको नामलाई मेटेर
कथित नामहरुलाई स्थापित गर्नु
पहिचान पूर्ण रुपमा मेट्नु हो हजुर ।
र,
अन्तिम पटक म यति भन्दैछु
कि,
जहाँ स्थापित हुन्छ सबैको पहिचान
त्यहाँ कायम हुन्छ समानता
बढ्छ प्रेम,
छोटिन्छ दुरी,
मेटिन्छ खत,
भुलिन्छ विगत
र,
वर्तमानमा सबै सबै
नुरहालिजा र म जस्तै
बाँधिन्छौं केवल मायामा
महामहिम ज्यू !
अब बोल्ने पालो हजुरको
के उनी नेपाल की बुहारी बन्न सक्लिन् ?
