लाहुरेको तलब देखेर र्याल चुहाउनेहरुको नाममा

अचेल बिट्रीस लाहुरेले थापेको तलब र पेन्सन देखेर धेरैलाई टेन्सन मात्रै होइन लोभ, डाह र क्षोभ उत्पन्न हुने गरेको छ ।

तर ती लोभीहरुलाई के थाहा,,,प्रथम र दोश्रो विश्व युद्धमा उनीहरुले लडेको युद्धको गाथा र लाख बढी मारिएका होनाहार यूवाहरुको परिवारमाथि परेको पीडाको कथा ।
...

उसबेला राज्यले खासगरी चार जाति--राई, लिम्बू, मगर र गुरुङलाई मात्र गोर्खा भर्तिमा पठाएको थियो । यसो गरिनुको कारण यी जातिको सहास र युद्ध कौशलतासँग राणाहरु परिचित थिए । भविश्यमा आफ्नो सत्तामाथि आइपर्ने खतरालाई पञ्छाउने सजिलो बाटो राणाहरुले त्यही देखेका थिए । राणाहरुलाई बिश्वयुद्धको बिभत्सता बारे थाहा थियो । उनिहरुले ठानेका थिए युद्धमा सामेल गोर्खाली फौज सबै मर्छन् ।

उसबेला गोर्खा भर्तिमा जान प्रायः कुनै यूवा मान्दैन थिए । उनीहरुलाई अनेक लोभ-लालच देखाईन्थो । मीठो-मीठो खान पाइने, कहिल्यै नदेखेको वस्तुहरु हेर्न पाईने र थरी-थरीका यूवतिहरुसँग मोजमस्ती गर्न पाइने लोभ देखाइन्थ्यो । यूवाहरुलाई फकाउन तात्कालिन राणा सरकारले तालिम प्राप्त मान्छेहरु नै गाउँगाउँ पठाउँथे ।
तर गोर्खाभर्तीमा उपत्यका नजिकैका तामाङहरुलाई किन पठाईएन भन्ने कुरोको खोज पक्कै रोचक हुनसक्छ । पृथ्वीनारायण शाहको राज्य बिस्तार क्रममा तामाङहरुले पनि बीरतापूर्वक गोर्खाली सेनाको प्रतिकार गरेका थिए । गोर्खाली सेनालाई धेरै ठूलो क्षति पुर्याउने मध्ये तामाङ पनि हुन् । तामाङबाट समेत राणाहरुलाई खतरा थियो । तर त्यसबेला राणाको गाडी बोक्ने, खेतबारीमा काम गर्ने, दरबारहरु बनाउनेदेखि सेवा सुश्रुसाको काम गर्ने कार्यहरुमा प्रायः तामाङहरु नै हुन्थे । उनीहरुलाई नै गोर्खाभर्तीमा पठाएपछि राणाको सेवा कस्ले गर्ने ? त्यसैले राजधानीभन्दा टाढाका मगर, गुरुङ, राई र लिम्बूलाई अघोषित उर्दी जारी गरेरै भर्तिमा पठाईयो ।
गोर्खा भर्तिसँग सम्बन्धित राज्यको अर्को चालबाजी पनि छ, त्यो हो हरेक पल्टनमा एक जना पण्डित हुनुपर्ने बाध्यता । खासमा राई, लिम्बू, गुरुङ र मगरहरु हिन्दु होइनन् त्यसैले कर्मकाण्डी पण्डितलाई पठाउनु आवश्यक थिएन । तर त्यसबेला राणा शासकहरुले गोर्खा भर्तिमा संलग्न यूवाहरुलाई हिन्दु बनाउन कै लागि पल्टनमा एक जना पण्डित अनिवार्य गरेका थिए । अर्कोतिर गोर्खा भर्तिमा संलग्न यूवाहरु इसाई बन्ने वा बनाईने डरले पनि राणा शासकहरुले पण्डित अनिवार्य गरेका हुनसक्छन् ।

त्यसैले भन्न सकिन्छ कि,,गोर्खा भर्तिमा संलग्न यूवाहरुलाई कि त भौतिकरुपमा मार्नै, नभए धार्मिक-साँस्कृतिक रुपमा आफ्नो मान्यताबाट सिध्याउन नै राज्यको भूमिका थियो ।
यति ठूलो पीडा भोगका गोर्खा सैनिकहरुले हाल पाउँदै आएको पेन्सन र तलब देखेर र्याल चुहाउने शासक जातीका लुच्चाहरुलाई र तिनीहरुले विभिन्न ठाउँमा दिने प्रतिक्रियालाई देखेर अचेल फेरि अर्को बिश्वयुद्ध होस् र त्यो बिश्वयुद्धमा तिनै असन्तुष्ट/लोभी समुदायका यूवालाई मात्र भर्ती गर्ने ब्यवस्था होस् भन्ने कामना गरिरहेको छु ।
क्रमशः ........